Herhangi bir olay sonucu aniden tetiklenen kaygı ve korkunun çok yoğun şekilde tekrarlama durumuna panik atak denir. Panik atak durumu 10-30 dakika arasında sürmektedir. Nadir olarak da 1 saat sürebilmektedir. Ani gelişi gibi, aniden de geçip gitmektedir.
Panik atak olup olmadığınızı anlamanız için belirtilerine bakalım;
- Göğüste sıkışma ve ağrı
- Kalbin kuvvetli ve hızlı çarpması
- Terleme
- Nefes alamıyormuş gibi hissetme
- Baş dönmesi, bayılacak veya düşecek gibi olma
- Vücutta uyuşma veya karıncalanma
- Üşüme, ürperme veya ateş basması
- Mide bulantısı veya karın ağrısı
- Titreme
- Kendini tuhaf ya da normalden farklı hissetme
- Kontrolünü kaybetme
Sizde bu özelliklerden 5 taneden daha azı varsa kısıtlı panik atak, 5 taneden fazlası varsa panik atağınızın olduğu söylenebilir.
Panik Ataklar Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Panik atağı tetikleyen en büyük duygu durumu, korkudur. Vücudumuzda adrenalin salgılanmaya başlandığında bu adrenalin bizim hareketlerimizi kısıtlar ve hassasiyetimizi arttırır. Örneğin; bize doğru koşan bir köpeği görmemizin sonucunda hepimiz korksak da panik atağı olan kişi de hızlı ve zor nefes alıp verme ve göğsünde sıkışma hissi meydana gelir.
Bir başka örnek verecek olursam; telefonumuz çaldığında duygu durum bozukluğu yaşamayız. Fakat panik atağı olan kişilerde heyecan, endişe veya stres yaşanıp kalp atışları hızlanabilir.
Panik Atağı Tetikleyen Durumlar Nelerdir?
- Düzensiz ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları, uzun diyetler sonucunda meydana gelebilecek değişken kan şekeri düzeyi, atakları tetikleyebilir.
- Stres anında nefes alıp verme kendiliğinden sıklaşır.
Bu durum da panik belirtilerini başlatır. - Besin alerjileri kaynaklı yaşanan stres, paniğe sebep olabilir.
- Antidepresan ilaçlarının kullanımına başlandığı ilk hafta, panik atak yaşanabilmesi oldukça mümkün bir durumdur.
- Yüksek doz kafein, sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı panik atağa yol açar.
- Sakinleştirici özelliği olan bir ilacı aniden bırakmak panik atağın ortaya çıkartabilir.
- Astım ve kortizon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da panik atağı tetikleyebilir.
- Koordinasyon, denge, işitme ve görme zorlukları yaşamak, stres düzeyini yükselteceği için panik atağa sebep olabilir.
Panik Atak Durumunda Ne Yapılmalı
- Rahat hissedeceğiniz bir ortama geçmek ve derin nefesler almak
- En iyi hissettiğiniz anı hatırlayıp o anda olduğunu hayal etmeye çalışmak
- Panik durumunun size ve çevrenize zarar vermeyeceğini düşünmek
- Gözlerinizi kapatıp sizi dinginleştiren şarkıyı açıp, sonuna kadar dinlemek
- “Bunu daha önce de yaşadım, geçeceğinin farkındayım” diye kendinize hatırlatmak
- Bulunduğunuz konum kapalı bir yer ise içerinin hava almasını sağlamak
- Kendinizi kandırmak yerine kendinize dürüst olup neden kötü hissettiğinize çözüm odaklı ve olaya dışardan bir göz gibi bakmaya ve o şekilde yorumlamaya çalışmak
- Eğer o an yapılacak çözümsel bir şey yoksa, örneğin zamanla geçecek bir şey ise o anınızı kötü hissederek yaşamanızın size bir faydası dokunmayacağını anımsamak
Panik Atak Bozukluğunun Tedavi Yöntemleri
Panik atak anında kendinizi rahatlatmanız ya da yaşadığın durumun etkisini azaltmanız mümkün olsa da rahatsızlıktan kurtulmak için psikolojik destek almanız gerekir.
Nefes egzersizleri, atak durumunun sıklığını ve sakin kalmanızı sağlamaktadır. Unutmayın her insan yaşamının bir döneminde bunu yaşayabilir. Yaşadığınız durumun kimse tarafından yaşanmadığını düşünmeyin.
İlaç Tedavisi:
Bazı panik bozukluk yaşayan kişiler için ilaç kullanmak gerekli görülür. İlaçların etkisi birkaç hafta sonra başladığı için; bu dönemde kişi, yine panik atak geçirebilir.
Psikoterapi:
Panik bozukluk yaşayan kişilerde psikoterapi (konuşma tedavisi) oldukça faydalı sonuçlar alınmasını sağlar.
Nefes Egzersizleri:
Panik atak dışında da günlük nefes egzersizleri yapılmalıdır. Nefes egzersizinde kişi derin nefes alıp içinde 5 saniye tutup tüm nefesini boşaltır. Nefes burundan alınıp ağızdan verilir.
Günlük 20 kez tekrar edilen nefes egzersizi kişiyi rahatlatacaktır.
Bilgilenmek:
Kişiye, panik atağın ne olduğu anlatılır. Bu atakların ona zarar vermeyeceği, ölmeyeceği, ya da kontrolünü kaybetmeyeceği anlatılır.
Zararlı Maddelerden Uzak Durmak:
Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, kişide panik atak oluşturur.
Fiziksel Egzersiz:
Haftanın 5günü, günlük 30 dakika orta bir tempoda (koşma, bisiklete binme, yüzme) gibi faaliyetler faydalı olur. Orta şiddette egzersiz sonucunda; nabız hızınız 120’nin üzerine çıkar ve siz ne kadar sık egzersiz yaparsanız, panik atakta yaşadığınız kalp atış hızının artışı durumunu o kadar normalleştirmiş olursunuz.
Panik Atak Terapisi Ne Kadar Sürer?
Psikoterapi de aktif rol oynayan danışandır. Dolayısıyla terapi süresi de danışana ve kişilik özelliklerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ayrıca sorunun ne zamandan beri süregeldiği de önemlidir. Belirtilerin sıklığı ve şiddeti ya da var olan diğer psikolojik rahatsızlıklar terapi süresinde belirleyici niteliktedir. Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda, panik atak sürecinde terapiler 6-12 seans sürebilmektedir.
Psikoterapi uzun bir süreç gibi gözükse de genellikle ilk görüşmeden itibaren düzelmeler ve gelişmeler göstermektedir.
